| |
Kanserli Bireylerin Olumsuz Duygudurumu Düzenleme BeklentileriBolol N., Kaya N., İşçi Ç., Ülgen S.Amaç: Olumsuz duygudurumu düzenleme beklentileri, bireylerin herhangi bir olumsuz duygudurumunu azaltma veya sonlandırma ile ilgili kendi becerilerine ilişkin inançlarını yansıtır. Olumsuz duygulardan kurtulabileceklerine ilişkin güçlü bir beklentisi olan bireyler, başetme yöntemlerini daha etkili kullanabilmekte ve stresli durumlarda böyle bir beklentisi olmayan bireylere göre daha az fiziksel yakınmalar gelişmektedir. Kanser tanısı çok önemli bir stresördür ve böyle bir durumda bireyin hastalığa uyumu gerekmektedir. Kanserli bireylerde olumsuz duygulardan kurtulabileceklerine ilişkin beklentilerin oluşturulması, hastalığa uyumda bir strateji olarak düşünülebilir. Bunun için öncelikle kanserli bireylerin olumsuz duygudurumu düzenleme beklentileri saptanmalıdır. Bu noktadan hareketle araştırma, kanserli bireylerin olumsuz duygudurumu düzenleme beklentilerini saptamak amacı ile pilot bir çalışma olarak yapıldı.
Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evreni, bir üniversite hastanesinin KBB servisinde yatan hastalardan meydana geldi. Bu evren arasından 47 kanser, 56 kanser olmayan birey gelişigüzel örnekleme yöntemi ile araştırma kapsamına alındı ve veriler mayıs-ağustos 2013 tarihleri arasında toplandı. Araştırmaya başlamadan önce kurumdan yazılı, hastalardan sözlü bilgilendirilmiş olur alındı. Veri toplama aracı olarak Hasta Tanıtım Formu, Olumsuz Duygudurumu Düzenleme Beklentileri Ölçeği (ODDBÖ) kullanıldı.
Bulgular: Araştırma kapsamındaki kanserli bireylerin %80.9’u erkek, yaş yılı ortalaması 59.49 (SS=11.73), %83’ü evli, %89.4’ü çocuk sahibi, %40.4’ü çalışıyor, beden kitle indeksi (BKİ) ortalaması 25.23 kg/m2 (SS=4.83); kanser olmayan bireylerin %50’si erkek, yaş yılı ortalaması 35.07 (SS=13.88), %41.1’i evli, %39.3’ü çocuk sahibi, %53.6’sı çalışıyor, BKİ ortalaması 24.62 kg/m2 (SS=4.55) olarak saptandı. Kanser ve kanser olmayan bireylerin cinsiyet (χ2=10.566;p=0.001), yaş (ZMW=-6.843;p=0.000), medeni durum (χ2=18.730;p=0.000), çocuk sahibi olma (χ2=27.236;p=0.000) değişkenlerine göre eşlenik olmadığı, öte yandan incelenen çalışma durumu ve BKİ değişkenleri yönünden her iki grup arasında anlamlı farklılığın bulunmadığı (p>0.05) belirlendi. Kanserli bireylerin ODDBÖ ve alt boyut puan ortalamalarının Olumsuz Duygudan Uzaklaşmada (potansiyel dağılım:8-40) 24.98 (SS=8.05), Aktif Çabada (potansiyel dağılım:10-50) 36.91 (SS=8.87), Yüzleşmede (potansiyel dağılım:5-25) 17.28 (SS=4.66), Sosyal Destekte (potansiyel dağılım:7-35) 21.04 (SS=3.89), toplamda (potansiyel dağılım:30-150) 100.21 (SS=18.94); kanserli olmayan bireylerin ise Olumsuz Duygudan Uzaklaşmada 29.75 (SS=8.46), Aktif Çabada 40.30 (SS=6.53), Yüzleşmede 18.04 (SS=4.31), Sosyal Destekte 22.52 (SS=5.44), toplamda 110.61 (SS=19.67) olduğu görüldü. Kanser ve kanser olmayan bireylerin ODDBÖ toplam (ZMW=-2.848;p=0.004) ve Olumsuz Duygudan Uzaklaşma (ZMW=-3.004;p=0.003) alt ölçeği puan ortalamaları arasında, kanser olmayan bireylerin lehine, istatistiksel anlamlılık taşıyan farkın bulunduğu belirlendi.
Sonuçlar: Bu araştırmanın en önemli sınırlılığı kanser ve kanser olmayan bireyleri oluşturan grupların cinsiyet ve yaş açısından eş olmamasıdır. Fakat bu araştırma pilot bir çalışmadır ve verilerin toplanması sürmektedir. Bu sınırlılığa rağmen elde edilen veriler yorumlandığında, kanserli bireylerin özellikle olumsuz duygudan uzaklaşma olmak üzere genel olarak olumsuz duygudurumu düzenleme beklentileri ile iyi başedemedikleri ve bu gereksinimlerinin karşılanması gerektiği söylenebilir.
Türk Otorinolarengoloji XXXV. Ulusal Kongre Özetleri HB 1
|